Hoe is het met je hoofdstukindeling? Lukt het een beetje om je verhaal op poten te zetten? Als het je gelukt is: gefeliciteerd! Je schrijfplan is voorlopig af. Tijdens het schrijven gaat het vast nog veranderen, maar hier kun je deze zomer mee aan de slag. Misschien heb je gemerkt dat je voor het neerzetten van geloofwaardige scènes meer informatie nodig hebt over bijvoorbeeld het beroep van je hoofdpersonage of wat het weer is in maart in Johannesburg. Daarom stel ik voor dat je deze week gaat bedenken welke informatie je nog nodig hebt om een geloofwaardig verhaal neer te zetten. En waar je die informatie vandaan denkt te kunnen halen. Zo kun je deze zomer het schrijfwerk zelf afwisselen met onderzoek voor je boek.

Locaties
Zorg in ieder geval dat je de locatie(s) waar het verhaal zich afspeelt onderzoekt. Als het enigszins kan zou ik alle plekken die een belangrijke rol in je boek spelen bezoeken. Voor mijn debuutroman ging ik onder andere naar Edam, waar het verhaal zich afspeelt. Ik liep er rond, stelde me voor hoe de straten er zeventig jaar geleden uitzagen, hoe het er rook, welke geluiden er overheersten en hoe het leven er moet zijn geweest zonder de luxe van deze tijd. Ik ging op zoek naar de plaatsen waar mijn grootouders woonden en bezocht voor hen belangrijke plekken. Dat heeft me enorm geholpen de sfeer van het verhaal neer te zetten.

Beeldmateriaal
Een fantastische bron van informatie is origineel beeldmateriaal. Van mijn moeder leende ik drie boekjes met oude ansichtkaarten van Edam. Het gaf me een goede indruk van het straatbeeld in die tijd (geen auto’s!), de manier waarop mensen gekleed waren en hoe markante gebouwen er in die tijd uitzagen. Steeds opnieuw bladerde ik door de vergeelde boekjes en nam de details in me op. Persoonlijk vind ik het onderzoek voor een boek ontzettend leuk om te doen. Het onderzoek voor mijn debuutroman heeft me veel meer inzicht in de geschiedenis opgeleverd dan ik had gedacht en was alleen daarom al de moeite waard. En natuurlijk ben ik ook heel blij met de reacties van lezers die juist de manier waarop ik al die historische feiten heb verwerkt zo waarderen.

Historische gebeurtenissen
Als je historisch onderzoek wilt doen, raad ik je aan te gaan speuren in archieven. Voor mijn boek bezocht ik er verschillende. Ik begon bij het Waterlands Archief, waar historische gegevens over de regio Waterland zijn opgeslagen. Dit archief beschikt over een uitgebreide en overzichtelijke website waarop ik voorafgaand aan mijn bezoek uitzocht welke informatie er allemaal is en wat nuttig kon zijn voor mijn onderzoek. In mijn geval waren dat bouwtekeningen, briefwisselingen en notulen van gemeente en waterschap, doop-, trouw- en overlijdensregisters en het digitale krantenarchief. Vooral dat krantenarchief met zoekfunctie op trefwoord vond ik fantastisch. Het lezen van die oude berichten dompelen je onder in de sfeer van die tijd. Advertenties geven een idee van de prijzen in die tijd, nieuwsberichten laten zien waar mensen zich toen druk over maakten en oproepjes in de krant geven aan hoe het sociale verkeer werkte toen.

Onderwerpen, beroepen, etc
Wat is belangrijk voor jouw verhaal? Welke onderwerpen spelen een belangrijke rol? Misschien gaat je verhaal over gebeurtenissen uit je eigen leven en kun je uit eigen dagboeken, fotoboeken of herinneringen putten. Zelfs dan kan het interessant zijn je eigen verhaal in een groter kader te plaatsen. Stel je schrijft een boek over je ervaringen met pleegzorg. Dan kan het interessant zijn om te onderzoeken hoe jouw verhaal zich verhoudt tot de ervaringen van andere mensen die met pleegzorg te maken hebben gehad. Of welke theorieën, wetgeving of beleid er allemaal is (of was) op het gebied van pleegzorg in de periode waarover je schrijft. Kortom: hoe verhoudt jouw verhaal zich tot het onderwerp pleegzorg in Nederland in zijn algemeenheid?

Cruciaal voor mijn roman was het fenomeen economische collaboratie in Nederland. Toen ik aan mijn roman begon, wist ik niet eens dat het zo heette. De familie had het altijd over ‘heulen met de Duitsers’. Maar omdat mijn hoofdpersonage Henk na de oorlog gevangen zat vanwege zijn activiteiten in de Tweede Wereldoorlog, moest ik wel weten hoe ik zijn rol moest plaatsen. Het boek ‘Noodzakelijk kwaad’ van Joggli Meihuizen over de bestraffing van economische collaboratie in Nederland na de Tweede Wereldoorlog heeft me daar enorm mee geholpen. De wijze waarop men in de jaren na de oorlog tegen economische collaboratie aankeek is er heel goed in beschreven. En ook de manier waarop de berechting en bestraffing van die gigantische hoeveelheid verdachten in zijn werk ging.

Details
Tijdens het schrijven zul je merken dat voor het realistisch beschrijven van een situatie kennis nodig is voor bepaalde details. Hoe lang duurt een rit van A naar B? Hoe deed men in 1920 de was? Waar kon je vroeger een tractor kopen? Wikipedia en Google zijn een ware zegen voor het uitzoeken van dit soort details. In mijn verhaal stuitte ik op een onderwerp waarover ik niet veel kon vinden op internet: beroepsduiken in de dertiger jaren. Hoe ging dat nu precies? Hoe voelt het om in zo’n duikpak bruggen te inspecteren? Daarvoor kwam ik terecht in het duikmuseum in Lemmer. Het museum is tevens winkel voor duikbenodigdheden, en beschikt over een bijzondere collectie duikuitrustingen. Ik mocht er uitgebreid rondkijken en ontdekte dat beroepsduiken wezenlijk anders is dan plezierduiken. Het duikpak van een beroepsduiker spreekt enorm tot de verbeelding: de grove zware schoenen met lood, de prachtige koperen bol voor het hoofd van de duiker, de slangen waar de lucht door wordt geblazen. De gepassioneerde conservator bleek zelf ook beroepsduiker te zijn en was bereid zijn ervaringen met mij te delen. Hij vertelde mij hoe het voelde om zo’n pak aan te hebben, waar je op moest letten en heel veel andere praktische dingen, die je nooit in een boek of op internet zou kunnen vinden.

Onderzoek voor je boek kost ongelooflijk veel tijd. Als je een lijstje hebt van informatie die je nog nodig hebt voor je boek, kun je er de tijd voor nemen die informatie te verzamelen. Ondertussen kun je alvast schrijven aan de scènes waarvoor je de informatie al hebt. En als het schrijven echt niet lukt, richt je dan op het verzamelen van informatie voor je boek en het verder uitwerken van je schrijfplan.

Zelf ga ik deze zomer ook lekker schrijven aan mijn tweede roman, waarvan ik het schrijfplan al voor twee derde heb uitgewerkt in lopende tekst. In september kom ik bij je terug met een nieuwe blogserie waarin ik je tips geef je schrijfplan uit te werken tot een roman. In de tussentijd recycle ik oude blogs op deze site waar je misschien wat aan hebt.

Voor nu een fijne schrijfzomer!