Sinds een aantal jaar doe ik mee aan het sollicitatieproject van de plaatselijke middelbare school. Ik ben dan een van de zogenaamde werkgevers waar de scholieren van de bovenbouw Havo en VWO bij op sollicitatiegesprek moeten. Het gaat om een opdracht voor het vak Nederlands. De scholieren moeten een sollicitatiebrief schrijven en een pitch voorbereiden. Ze solliciteren op echt bestaande vacatures, maar de sollicitatiecommissie bestaat uit ouders en leraren. Zij beoordelen de vooraf toegestuurde sollicitatiebrieven met CV en houden de sollicitatiegesprekken die plaatsvinden op een avond op school.

Anders dan anders
Wat me opviel in een aantal sollicitatiebrieven was het gebruik van zelfbedachte spreekwoorden en gezegdes. ‘Mijn enthousiasme schiet me te boven’ schreef een van de sollicitanten en een ander schreef ‘toen ik deze vacature zag, begonnen mijn groene vingers te werken’. Aandoenlijk vond ik en soms ook grappig. Het is duidelijk wat de bedoeling is en ik zie het helemaal voor me, hoewel het niet helemaal klopt met de spreekwoorden waar we aan gewend zijn. Maar zeg nu zelf: de spreekwoorden ‘dat gaat me de pet te boven’ & ‘dat doet mijn vingers jeuken’ zijn misschien best aan verandering toe.

Politici
Sommige politici zijn ook ware kunstenaars als het gaat om zelfbedachte spreekwoorden. ‘Ik ga geen eieren verkopen voordat ik een kip heb’ hoorde ik Cora van Nieuwenhuizen vorig jaar zeggen. Geen speld tussen te krijgen toch? Onze premier heeft ook iets met kippen. ‘We moeten oppassen dat we niet uiteindelijk het laatste gouden ei uit de kip halen en de kip dood op de grond ligt’ zei Marc Rutte tijdens de Algemene Beschouwingen 2019. Ik zie het helemaal voor me. Best wel wreed eigenlijk en het verbaast me dat de Partij voor de Dieren niet ingreep, maar hilarisch was het wel. Gelukkig kon Rutte er zelf ook wel om lachen.

Verbastering
Sommige zelfbedachte spreekwoorden lijken erg veel op bestaande spreekwoorden. Een plaatselijke politicus zei bijvoorbeeld: ‘De onderste steen moet boven water komen’. Eigenlijk was dat wel een passende verbastering van ‘de onderste steen boven krijgen’ en ‘boven water komen’. Vooral omdat dit gezegd werd in het kader van een verwaarloosde waterpartij in een recreatiepark. Onduidelijk was wie er nu verantwoordelijk was voor de verwaarlozing en natuurlijk wie voor het herstel moest betalen. Daar moest maar eens grondig onderzoek naar gedaan worden. De onderste steen moest boven water komen!

Put
Nog eentje dan, omdat ze zo leuk zijn. In het NOS Journaal van 16 oktober 2019 vertelde een geïnterviewde over een nieuwe opleiding dance muziek aan het conservatorium: ‘Studenten worden in een diepe put gegooid’ zei de geïnterviewde. Nou, dat hoop ik niet. Ze worden misschien in het diepe gegooid en op momenten kunnen ze misschien in de put zitten over hun examens, maar leraren die studenten in een diepe put gooien, zouden ze meteen moeten ontslaan, toch?

Oké, die laatste is misschien wat luguber, maar de meeste zelfbedachte spreekwoorden geven kleur aan een saai verhaal. Ik houd er wel van en hoop er nog veel te horen. Misschien moet ik er zelf eens een paar bedenken ;-)